กรณีที่ดินมีที่ดินแปลงอื่นล้อมอยู่โดยรอบจนไม่มีทางออกไปสู่ทางสาธารณะได้ หรือมีทางไปสู่ทางสาธารณะได้แต่ไม่สะดวก เช่น ต้องข้ามบึง ทะเล หรือเป็นที่มีความสูงชันกว่ากันมาก  เจ้าของที่ดินที่ถูกล้อมอยู่จะผ่านที่ดินซึ่งล้อมอยู่ไปยังสาธารณะได้  ซึ่งการขอเปิดทางจำเป็นต้องเลือกให้พอควรแก่ความจำเป็นของผู้มีสิทธิจะผ่าน และให้คำนึงถึงที่ดินที่ล้อมอยู่ให้เสียหายน้อยที่สุด และผู้มีสิทธิผ่านต้องเสียค่าทดแทนด้วย

                หากเป็นกรณีที่ดินแบ่งแยกหรือแบ่งโอนกันเป็นเหตุให้ไม่มีทางออกสู่ทางสาธารณะจะเปิดทางได้เฉพาะที่ดินที่ได้แบ่งแยกหรือแบ่งโอนกันเท่านั้น แต่ไม่ต้องเสียค่าทดแทน

                สำหรับการขอเปิดทางปกติในปัจจุบันศาลมักจะเกิดจากการถูกปิดทางไม่ให้เข้าออก หรือนำสิ่งของมากั้นทำให้ใช้ทางลำบาก หรือขุดทำลายทางนั้นทำให้เกิดความยากลำบากในการผ่านทาง  เจ้าของที่ดินที่ถูกล้อมสามารถยื่นฟ้องขอเปิดทางจำเป็นต่อศาลได้ โดยขอให้ทำเป็นถนนให้รถยนต์ผ่านเข้าออกได้ เนื่องจากพิจารณาถึงสถานการณ์ความเจริญของบ้านเมืองในปัจจุบันที่รถยนต์เป็นพาหนะที่จำเป็น โดยประมาณ 2.5 ถึง 4 เมตร  แล้วแต่ดุลพินิจของศาล  ส่วนการเสียค่าทดแทนนั้นศาลเคยวินิจฉัยให้ประมาณ 75 เปอร์เซ็นต์ของราคาประเมิน  และหากใช้ทางออกปรปักษ์เป็นเวลาถึงสิบปีก็สามารถได้สิทธิในทางภาระจำยอมตามกฎหมายอีกด้วย  โดยทางจำเป็นมิใช่สิทธิที่ติดกับที่ดินที่จะโอนไปพร้อมกับที่ดิน เพราะทางจำเป็นเกิดขึ้นและมีอยู่ตามความจำเป็น เมื่อหมดความจำเป็นแล้วก็ไม่ได้สิทธิอีกต่อไป

                 ถ้าเจ้าของที่ดินได้รับค่าทดแทนตามสมควรแล้วต้องยอมให้ผู้อื่นวางท่อน้ำ ท่อระบายน้ำ สายไฟฟ้า หรือสิ่งอื่นซึ่งคล้ายกันผ่านที่ดินของตนด้วย 

                 ส่วนช่องทางการต่อสู้คดีเปิดทางจำเป็นนี้ เช่น ฟ้องแย้งเรียกค่าทดแทน หรือให้การต่อสู้คดีว่าการผ่านทางในตำแหน่งดังกล่าวเกิดความเสียหายเป็นจำนวนมาก และไม่เหมาะสม ไม่เคยได้รับการเสนอชดใช้ค่าทดแทน ไม่มีความจำเป็นต้องใช้รถยนต์ ระยะกว้างของถนนมากเกินไป ระยะทางไกลมากกว่าเส้นทางอื่นเป็นการเสียหาย ทำทางตัดผ่านกลางที่ดินทำให้เสียหาย มีเส้นทางอื่นที่ใกล้กว่าและเกิดประโยชน์มากกว่า ราคาค่าทดแทนจำนวนน้อยเกินไป หรือควรไปออกเส้นทางในที่ดินที่แบ่งแยกหรือแบ่งโอนกันเท่านั้น หรือมีทางออกสู่ทางสาธารณะอื่นอยู่แล้ว เป็นต้น  By www.siaminterlegal.com