คดียาเสพติดนั้นต้องพิจารณาก่อนว่าได้กระทำผิดจริงหรือไม่ มีพยานหลักฐานอะไรบ้าง  และน้ำหนักพยานหลักฐานเป็นอย่างไร  หากทำผิดจริงก็ควรรับสารภาพ  ทนายความควรจัดทำคำร้องประกอบคำรับสารภาพ หรือศาลชั้นต้นตัดสินแล้วให้ได้รับโทษจำคุกก็ควรจัดทำอุทธรณ์ขอให้ศาลอุทธรณ์ลงโทษสถานเบาหรือรอการลงโทษต่อไป  โดยคำร้องประกอบคำรับสารภาพที่ดีหรือคำฟ้องอุทธรณ์ที่ดีนั้นควรบรรยายให้เห็นถึงเหตุตามกฎหมายและเหตุอันควรปราณีต่างๆ ซึ่งล้วนเป็นศาสตร์และศิลปะของทนายแต่ละคนเป็นสำคัญ  โดยควรเสนอให้ศาลเห็นว่าคดีดังกล่าวศาลจะตัดสินลงโทษไม่เกินห้าปีได้  และจำเลยเป็นคนดีไม่ปรากฎว่าจำเลยได้รับโทษจำคุกมาก่อน หรือปรากฎว่าจำเลยเคยได้รับโทษจำคุกมาก่อน แต่ก็เป็นโทษที่ได้กระผิดเพราะประมาท หรือความผิดลหุโทษ หรือถูกจำคุกสถานเบาคือจำคุกไม่เกินหกเดือน  นอกจากนี้ต้องบรรยายให้ศาลเห็นเหตุอันเป็นการสมควรอย่างอื่นๆ ด้วย เช่น พิจารณาจากอายุ ประวัติ ความประพฤติ สติปัญญา การศึกษาอบรม สุขภาพ ภาวะแห่งจิต นิสัย อาชีพ และสิ่งแวดล้อมของจำเลย หรือสภาพความผิดหรือเหตุอื่นๆ อันควรปราณี  และควรบรรยายให้เห็นถึงสภาพความผิดหรือพฤติการณ์แห่งคดีว่าไม่ใช่คดีร้ายแรง ไม่ใช่การกระทำที่อุกอาจหรือไม่ยำเกรงต่อกฎหมายบ้านเมือง หรือภัยที่จะเกิดกับสังคม เป็นต้น  และการที่ศาลจะให้รอการลงโทษหรือไม่ล้วนเป็นดุลพินิจศาลแต่ละคนเป็นสำคัญ  แต่ประเด็นสำคัญคือจำเลยต้องนำเสนอข้อเท็จจริงให้ศาลเห็นดังกล่าว เพื่อประกอบการพิจารณาโทษ  หากไม่ทำศาลเองก็จะไม่ทราบเหตุที่ควรปราณีจำเลย และต้องจำคุกจำเลยตามกฎหมายต่อไป  By www.siaminterlegal.com